مراحل و شرایط اسقاط خودرو فرسوده

خودروی فرسوده به وسیله نقلیه‌ای گفته می‌شود که به دلیل قدمت بالا، مشکلات فنی، مصرف سوخت زیاد یا انتشار آلاینده‌های زیان‌آور، دیگر برای استفاده روزمره مناسب نیست. این خودروها با خودروهای اوراقی که به‌طور کامل غیر قابل استفاده هستند و تنها قطعات آن بازیافت می‌شود، تفاوت دارند. فرایند اسقاط خودرو فرسوده نه تنها به کاهش آلودگی هوا و بهبود محیط زیست کمک می‌کند، بلکه باعث صرفه‌جویی در مصرف سوخت و افزایش ایمنی جاده‌ها نیز می‌شود و از نظر اقتصادی و اجتماعی مزایای زیادی دارد.

در ایران، با توجه به رشد تعداد خودروهای فرسوده و اثرات منفی آن‌ها، دولت برنامه‌هایی برای تشویق مالکین به اسقاط این خودروها تدوین کرده است. این مشوق‌ها شامل امکان دریافت خودروی نو، ارائه تسهیلات بانکی و معافیت‌های گمرکی می‌شود. با این حال، روند اسقاط خودرو ممکن است برای برخی افراد پیچیده و زمان‌بر باشد. هدف این راهنما ارائه اطلاعات کامل و دقیق درباره شرایط، مدارک و مراحل اسقاط خودروهای فرسوده در ایران است تا مالکان با آگاهی اقدام کنند.

اسقاط خودرو فرسوده چیست؟

مطابق ماده ۸ قانون هوای پاک مصوب ۲۵ تیر ۱۳۹۶، تمامی مالکین وسایل نقلیه، چه حقیقی و چه حقوقی، موظف هستند پس از رسیدن خودرو به سن فرسودگی آن را از رده خارج کنند. این سن برای خودروهای سواری، سنگین، نیمه‌سنگین و موتورسیکلت متفاوت است. برای اجرای این قانون، مراکز اسقاط خودروهای فرسوده ایجاد شده‌اند که خودروها را دریافت و از چرخه استفاده خارج می‌کنند.

شرایط فرسوده بودن خودرو

یک خودرو زمانی فرسوده محسوب می‌شود که معیارهای مشخصی را داشته باشد. این معیارها بسته به نوع خودرو و نحوه استفاده آن متفاوت است:

سن فرسودگی

خودروهای سواری: خودروهای شخصی ۱۵ سال پس از خرید خودرو صفر، به عنوان فرسوده شناخته می‌شوند.

تاکسی‌ها: به دلیل استفاده مداوم، سن فرسودگی تاکسی‌ها ۱۲ سال است.

وانت‌ها: معمولاً پس از ۱۵ سال فرسوده محسوب می‌شوند.

موتورسیکلت‌ها: به علت آلایندگی بالای موتور و کاربری سنگین، موتورهای انژکتوری پس از ۱۲ سال فرسوده محسوب می‌شوند.

خودروهای سنگین: بسته به نوع وسیله نقلیه (اتوبوس، کامیون و…) سن فرسودگی معمولاً بالای ۲۰ سال است.

سایر معیارهای فرسودگی خودرو

علاوه بر سن خودرو، چند فاکتور دیگر نیز تعیین می‌کنند که یک وسیله نقلیه فرسوده محسوب شود:

عدم دریافت معاینه فنی: خودروهایی که به دلیل نقص فنی یا آلایندگی بالا، در دو نوبت موفق به گذراندن معاینه فنی نمی‌شوند، در دسته فرسوده قرار می‌گیرند.

میزان آلایندگی: خودروهایی که با استانداردهای زیست‌محیطی همخوانی ندارند، مشمول اسقاط می‌شوند.

مصرف سوخت بالا: خودروهایی که مصرف سوخت آن‌ها بیش از حد استاندارد است، به ویژه نسبت به معیارهای روز، اولویت اسقاط دارند.

وضعیت ظاهری و فنی: ماشین‌هایی با بدنه یا قطعات فرسوده و غیرقابل تعمیر، کاندیدای اسقاط خودرو فرسوده هستند.

وضعیت پذیرش در مراکز اسقاط

برای پذیرش خودرو در مراکز تحویل ماشین فرسوده، خودرو باید حداقل قابلیت انتقال به مرکز را داشته باشد، حتی در صورت نیاز با یدک‌کش. علاوه بر این، شماره شاسی و موتور باید قابل شناسایی باشند تا فرایند اسقاط قانونی انجام شود. شناخت این معیارها به مالکان کمک می‌کند تا پیش از مراجعه به مرکز اسقاط، وضعیت خودرو خود را بررسی و از واجد شرایط بودن آن اطمینان حاصل کنند.

مدارک لازم برای اسقاط خودرو

برای شروع فرایند اوراق ماشین، مالک باید مدارک خودروی فرسوده را که به شرح زیر است، آماده کند:

·       کارت ملی و شناسنامه مالک

·       سند مالکیت خودرو (برگ سبز) و کارت خودرو

·       در صورت فوت مالک، گواهی انحصار وراثت الزامی است

·       رسید پرداخت عوارض شهرداری

·       رسید پرداخت خلافی خودرو

·       گواهی اسقاط خودرو

·       وضعیت پلاک و ثبت در راهور

·       پلاک خودرو باید فعال باشد و در سامانه راهنمایی و رانندگی (راهور) ثبت شده باشد

·       پلاک خودرو نباید مخدوش یا غیر قابل قبول باشد

·       عدم مشکلات حقوقی

·       خودرو نباید در توقیف قضایی باشد یا بدهی‌های معوقه مانند خلافی و عوارض سالیانه داشته باشد

·       مالک باید پیش از تحویل خودرو، این موارد را تسویه کند

·   استعلام از سامانه راهور برای اطمینان از نبود مشکلات حقوقی ضروری است

شرایط خاص مالکیت

خودروهای وکالتی: وکالت‌نامه معتبر و محضری که صراحتاً اجازه اسقاط دهد

خودروهای ارثی: ارائه گواهی انحصار وراثت و رضایت‌نامه سایر وراث

خودروهای فاقد سند: مالک باید با مراجعه به راهور و ارائه مدارک مالکیت، وضعیت خودرو را قانونی کند

آماده کردن این مدارک پیش از مراجعه، از تأخیرها و مشکلات احتمالی جلوگیری می‌کند. بنابراین اگر خرید خودرو بصورت اقساطی داشته اید، پس از پایان دوره اقساط، حتما نسبت به دریافت سند آن اقدام نمایید.

مراحل اسقاط خودرو فرسوده

فرایند اسقاط خودرو در ایران شامل چند مرحله مشخص است:

۱_ ثبت‌نام اینترنتی در سامانه نوسازی خودروهای فرسوده

مالک ابتدا باید در سامانه رسمی nnhk.ir ثبت‌نام کند. در این مرحله، اطلاعات خودرو شامل شماره شاسی، شماره موتور، VIN و پلاک و همچنین اطلاعات مالک مانند کد ملی، شماره تماس و آدرس وارد سامانه می‌شود. پس از تأیید اطلاعات، مالک می‌تواند زمان و مرکز اسقاط خود را انتخاب کند. برخی سامانه‌ها امکان پیگیری وضعیت ثبت‌نام را نیز فراهم کرده‌اند.

۲_ صدور گواهی اسقاط

پس از انجام مراحل ثبت‌نام، گواهی اسقاط خودرو به‌صورت اینترنتی صادر می‌شود. این گواهی شامل مشخصات خودرو، نام مالک و تاریخ اسقاط است و برای استفاده در طرح‌های نوسازی ناوگان، خرید خودروی نو یا فروش در بازار آزاد کاربرد دارد.

3_ تحویل حضوری خودرو به مرکز اسقاط مجاز

مالک خودرو باید وسیله نقلیه خود را به یکی از مراکز اسقاط مجاز در شهر یا منطقه محل سکونت تحویل دهد. فهرست این مراکز در سامانه‌های رسمی قابل دسترسی است. در مرکز اسقاط، کارشناسان شماره شاسی و موتور خودرو را با مدارک مالکیت تطبیق می‌دهند تا صحت هویت خودرو و مالک مشخص شود.

پس از تأیید اطلاعات، قبض تحویل خودرو صادر می‌شود و خودرو برای فرایند بازیافت آماده می‌گردد. این فرایند شامل جداسازی قطعات قابل استفاده (مانند باتری، لاستیک و فلزات) و همچنین امحای بدنه خودرو است.

گواهی اسقاط خودرو فرسوده

یکی از مهم‌ترین خروجی‌های فرایند اسقاط، گواهی اسقاط است که ارزش اقتصادی و کاربردی بالایی دارد:

خرید خودرو نو: مالکان می‌توانند از این گواهی در طرح‌های نوسازی ناوگان برای دریافت خودرو جدید با تخفیف یا تسهیلات بانکی استفاده کنند. این طرح‌ها توسط خودروسازان داخلی یا واردکنندگان اجرا می‌شوند.

در سایت خودرو کجور مقاله ای درباره طرح نوسازی خودرو در اهواز نوشته شده است که به شما کمک می‌کند بتوانید از طرح نوسازی ماشین استفاده کنید و با تست درایو خودرو هندلینگ آن را چک کنید.

فروش گواهی در بازار آزاد: در برخی موارد، مالکان ترجیح می‌دهند گواهی را به شرکت‌های واردکننده خودرو یا افراد دیگر بفروشند. این گواهی در فرایند واردات خودروهای خارجی کاربرد دارد.

انتقال گواهی: امکان انتقال گواهی اسقاط به افراد دیگر وجود دارد، که مالک می‌تواند از ارزش اقتصادی آن بهره‌مند شود.

ارزش رسمی هر گواهی اسقاط خودرو فرسوده حدود ۳۵ میلیون تومان است.

هزینه‌ها و مزایای اسقاط خودرو فرسوده

هزینه‌های اسقاط شامل موارد زیر می‌شود:

هزینه حمل خودرو: اگر خودرو قادر به حرکت نباشد، هزینه یدک‌کش بر عهده مالک است (بین ۵۰۰ هزار تا ۲ میلیون تومان بسته به مسافت).

هزینه‌های جانبی: شامل تسویه خلافی و عوارض معوقه.

مزایای اسقاط

مزایای اسقاط خودرو نیز به شرح زیر است:

دریافت خودرو نو: امکان دریافت خودرو جدید با تخفیف یا تسهیلات مالی در طرح‌های جایگزینی. (برای مشاهده قیمت خودرو صفر می‌توانید به این صفحه مراجعه نمایید.)

استفاده در واردات خودرو: گواهی اسقاط در فرایند واردات خودرو به کار می‌رود.

مزایای زیست‌محیطی: کاهش آلودگی هوا و مصرف سوخت.

ارزش اقتصادی گواهی: فروش گواهی می‌تواند درآمد قابل توجهی برای مالک ایجاد کند.

نکات مهم قبل از اقدام به اسقاط خودرو

برای تسهیل فرایند و جلوگیری از مشکلات، مالکان باید به موارد زیر توجه کنند:

بررسی وضعیت فنی خودرو: اطمینان از امکان انتقال خودرو به مرکز اسقاط، حتی با یدک‌کش.

استعلام بدهی‌ها: تسویه خلافی، عوارض سالیانه و هر گونه بدهی قبل از تحویل خودرو.

مشاوره حقوقی: در موارد پیچیده مانند مالکیت مشترک یا فقدان سند، مشورت با وکیل یا کارشناسان مرکز اسقاط ضروری است.

پیگیری مشوق‌های دولتی: بررسی طرح‌های نوسازی و تسهیلات ارائه‌شده توسط دولت یا خودروسازان.

انتخاب مرکز معتبر: مراجعه به مراکز اسقاط مجاز و دارای مجوز از سازمان‌های مربوطه.

اخبار اخیر اسقاط خودرو

در این بخش تازه‌ترین خبرها و آمارهای مرتبط با اجرای طرح‌های اسقاط خودروهای فرسوده در کشور را مرور می‌کنیم. این گزارش‌ها که در سایت کجور ارائه شده اند نشان‌دهنده روند نوسازی ناوگان حمل‌ونقل و تلاش دولت برای کاهش آلودگی هوا هستند.

اسقاط ۱۱۵ هزار خودرو فرسوده در نیمه نخست ۱۴۰۴ (۱۹ مهر ۱۴۰۴)

فرشاد مقیمی، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت اعلام کرد که طی شش ماهه اول سال ۱۴۰۴، ۱۱۵ هزار خودرو فرسوده اسقاط شده است. وی با اشاره به همکاری پلیس راهور، بر استمرار نوسازی ناوگان، به ویژه موتورسیکلت‌ها، تأکید کرد.

اسقاط ۱۰۵ هزار خودرو فرسوده در نیمه نخست ۱۴۰۴ (۲ مهر ۱۴۰۴)

رئیس سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) اعلام کرد که بیش از ۱۰۵ هزار خودرو در شش ماه نخست امسال اسقاط شده است.

سهم تهران از اسقاط خودروهای فرسوده به ۲۰۰ هزار دستگاه رسید (۹ شهریور ۱۴۰۴)

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان تهران از اختصاص سهم ۲۰۰ هزار دستگاه برای اسقاط خودروهای فرسوده در استان خبر داد و توضیح داد که روند اسقاط خودروهای فرسوده با مکانیزم‌های اجرایی به زودی سرعت می‌گیرد.

هدف‌گذاری سالانه اسقاط خودرو

طبق ماده ۴۷ قانون برنامه هفتم توسعه، هدف کشور اسقاط ۵۰۰ هزار خودرو فرسوده در سال است تا آلودگی هوا کاهش یابد و کیفیت زندگی در کلان‌شهرها بهبود پیدا کند.

بررسی اسقاط خودروهای فرسوده در مجلس (۳۰ تیر ۱۴۰۴)

سمیه رفیعی، نایب رئیس کمیسیون کشاورزی و محیط زیست مجلس، اعلام کرد که سالانه باید ۵۰۰ هزار خودرو فرسوده از چرخه حمل و نقل خارج شود.

اسقاط خودروهای فرسوده گامی مهم برای کاهش آلودگی هوا، صرفه‌جویی در مصرف سوخت و افزایش ایمنی جاده‌ها است. این فرایند نه تنها به نفع محیط زیست است، بلکه مزایای اقتصادی ملموسی مانند دریافت خودرو نو یا فروش گواهی اسقاط دارد. برای موفقیت در این مسیر، مالکان باید پیش از اقدام، وضعیت خودرو، بدهی‌ها و مشوق‌های موجود را بررسی کرده و با مراجعه به مراکز معتبر، فرایند را به شکل قانونی و سریع طی کنند. اقدام آگاهانه می‌تواند بیشترین سود زیست‌محیطی و اقتصادی را برای مالک به همراه داشته باشد.

سوالات متداول

۱_ اسقاط خودرو به چه معناست؟

خارج کردن قانونی خودروهای فرسوده از چرخه حمل و نقل برای کاهش آلودگی و مصرف سوخت.

۲_ چه شرایطی برای اسقاط خودرو لازم است؟

خودرو باید از سن فرسودگی عبور کرده باشد و مدارکی مانند برگ سبز، کارت خودرو و مدارک هویتی مالک ارائه شود.

۳_ سن فرسودگی خودروها چقدر است؟

برای خودروهای شخصی ۱۵ سال و برای خودروهای عمومی و وانت‌ها بین ۸ تا ۱۴ سال، بسته به نوع سوخت و کاربری.

۴_ گواهی اسقاط چیست و چگونه دریافت می‌شود؟

گواهی رسمی حذف خودرو از ناوگان فعال کشور است که پس از ثبت‌نام در سامانه NNHK و تحویل خودرو صادر می‌شود.

۵_ مزایای اسقاط خودرو چیست؟

کاهش آلودگی هوا، صرفه‌جویی در سوخت، دریافت وجه نقد یا امکان شرکت در طرح جایگزینی با خودروی نو.