سنسور دریچه گاز چیست؟ سنسور دریچه گاز یکی از اجزای کلیدی در سیستم کنترل موتور است که وظیفه تنظیم میزان هوای ورودی به پیشرانه را بر عهده دارد. حال اینکه چه عواملی سبب خرابی سنسور دریچه گاز می‌شوند؟ و یا علائم و نشانه‌های خرابی این سنسور چیست؟ موضوعی است که در این مقاله کجور قرار است به طور جامع به آن پرداخته شود. پس از مطالعه این مطلب با دانشی که کسب نموده‌اید، می‌توانید از عواملی که سبب خرابی این سنسور شده جلوگیری کنید؛ و یا با مشاهده علائم گفته شده سریعا به تعمیر آن بپردازید تا از هزینه‌های اضافی جلوگیری شود.
سنسور دریچه گاز چیست؟
سنسور دریچه گاز یا throttle position sensor یکی از قطعات مهم سوخت‌رسانی است که فرایند مخلوط شدن سوخت و هوا را با نسبت مشخصی کنترل می‌کند. تزریق سوخت به محفظه احتراق طبق سینگنال‌های ارسالی از این سنسور انجام می‌شود. سنسور دریچه گاز نزدیک به استپر موتور قرار دارد و توسط یک میله به پولکی درون دریچه متصل می‌شود و از طریق باز و بسته شدن این پولکی، اطلاعات را به ECU که کامپیوتر خودرو است می‌فرستد. خرابی سنسور دریچه گاز باعث آسیب به قطعات خودرو و افزایش مصرف سوخت می‌شود.
در خودروهای امروزی از سنسورهای مختلفی برای کنترل عملکرد موتور استفاده می‌شود؛ که یکی از مهم‌ترین آن‌ها، سنسور موقعیت دریچه گاز (TPS) است. این سنسور وظیفه دارد زاویه باز و بسته شدن دریچه گاز را تشخیص داده و اطلاعات آن را به واحد کنترل الکترونیکی (ECU) ارسال کند. با‌توجه‌به اینکه عملکرد صحیح این سنسور در تنظیم نسبت سوخت و هوا تأثیر مستقیم دارد، هرگونه خرابی در آن می‌تواند منجر به افزایش مصرف سوخت و کاهش راندمان خودرو شود.
دریچه گاز، بین فیلتر هوا و منیفولد ورودی موتور قرار دارد و وظیفه آن تنظیم میزان هوای ورودی به پیشرانه است. در خودروهای قدیمی این دریچه از طریق کابل مکانیکی به پدال گاز متصل بود؛ اما امروزه در بسیاری از خودروهای مدرن از دریچه گاز برقی استفاده می‌شود که ارتباط آن با ECU برقرار است. در نتیجه قبل از خرید خودرو حتما حواستان به این موضوع باشد.
نحوه عملکرد سنسور دریچه گاز خودرو
سنسور دریچه گاز خودرو در بسیاری از خودروها مانند یک پتانسیومتر عمل کرده و با تغییر زاویه دریچه گاز، ولتاژ متغیری را به ECU ارسال می‌کند. این ولتاژ معمولاً بین ۰.۵ تا ۴.۵ ولت متغیر بوده و نشان‌دهنده میزان باز شدن دریچه گاز است. وقتی پدال گاز فشرده می‌شود، سنسور موقعیت دریچه گاز تغییر را تشخیص داده و ECU بر اساس آن، میزان سوخت موردنیاز را تنظیم می‌کند. در برخی خودروها این سنسور به‌جای پتانسیومتر، از حسگرهای مغناطیسی برای اندازه‌گیری تغییرات زاویه‌ای دریچه گاز استفاده می‌کند. معمولا قیمت خودرو روی داشتن و نداشتن این سنسور اثر گذار است، پس حتما قبل از خرید خودرو ام وی ام یا محصولات بهمن موتور از نمایندگی کجور، به این موضوع دقت کنید.
علائم خرابی سنسور دریچه گاز
هرگونه اختلال در عملکرد این سنسور می‌تواند باعث مشکلات متعددی در عملکرد خودرو شود حتی می‌تواند دلیل بالا رفتن دور موتور و گاز خوردن خودرو باشد. در این بخش از مقاله به‌طور خلاصه برخی از علائم را آورده‌ایم و در ادامه مقاله هر مورد را به تفصیل شرح می‌دهیم.
در زیر به توضیح برخی از رایج ترین نشانه های خرابی سنسور دریچه گاز پرداخته‌ایم:
کاهش قدرت پیشرانه
یکی از نخستین علائم خرابی سنسور دریچه گاز کاهش قدرت پیشرانه است. این سنسور اطلاعات مربوط به زاویه دریچه گاز را به ECU ارسال می‌کند تا مقدار دقیق سوخت و هوای ورودی به محفظه احتراق تنظیم شود. درصورتی‌که این اطلاعات نادرست باشند، احتمال ورود بیش‌ازحد هوا به مخلوط سوخت و هوا وجود داشته که منجر به احتراق ضعیف و کاهش قدرت پیشرانه خواهد شد. همچنین گاهی اوقات، نرسیدن میزان مناسب سوخت به محفظه احتراق می‌تواند دلیل کم آوردن ماشین و افت توان موتور باشد. برخی اوقات ممکن است کاهش قدرت را در خودروهایی مانند تیگو 8 پرومکس حس کنید که باید بررسید کنید از سنسور دریچه گاز است یا خیر.
مشکل در شتاب‌گیری خودرو
سنسور دریچه گاز یکی از اجزای کلیدی در سیستم سوخت‌رسانی خودرو است که عملکرد آن تأثیر مستقیمی بر شتاب‌گیری دارد. اگر این سنسور اطلاعات نادرستی به ECU ارسال کند، میزان سوخت تزریقی به موتور نامتعادل خواهد شد. در نتیجه هنگام فشردن پدال گاز ممکن است خودرو با تأخیر شتاب بگیرد یا حتی دور موتور به‌طور ناگهانی افزایش یابد. در برخی مواقع این مشکل منجر به کپ کردن خودرو شده و مانع از شتاب‌گیری صحیح آن می‌شود. اگر در شتاب آریزو 6 پرو دچار مشکل شدید، حتما با مراجعه به نمایندگی های برند فونیکس بررسی‌های لازم را به عمل آورید.
افزایش مصرف سوخت
یکی دیگر از نشانه‌های خرابی سنسور دریچه گاز افزایش غیرمعمول مصرف سوخت است. این اتفاق معمولاً زمانی رخ می‌دهد که سنسور اطلاعات نادرست را به ECU ارسال کند و درنتیجه، مقدار سوخت بیشتری نسبت به انداره موردنیاز به موتور تزریق شود. این وضعیت مشابه حالتی است که آلودگی و گردوغبار در اطراف دریچه گاز تجمع می‌کند و باعث اختلال در ورود جریان هوا به موتور می‌شود. نتیجه این اختلال، احتراق ناقص و افزایش میزان مصرف سوخت خواهد بود. اگر در تیگو 7 پرو پلاگین هیبرید این میزان سوخت شما را نگران کرد، می‌توانید سنسور دریچه گاز را چک کنید.
دور موتور بالا در حالت درجا
در حالت عادی دور موتور خودرو در حالت درجا باید ثابت و در محدوده مشخصی قرار داشته باشد. اما اگر سنسور دریچه گاز اطلاعات نادرستی را به ECU ارسال کند، ممکن است دور موتور بدون دلیل افزایش پیدا کند و حتی پس از رها کردن پدال گاز نیز کاهش نیابد. این مشکل می‌تواند یکی از دلایل لرزش‌های آزاردهنده در خودرو هنگام توقف نیز باشد.
روشن شدن چراغ چک موتور
یکی دیگر از علائم مشکل در سنسور دریچه گاز، روشن شدن چراغ چک موتور بر روی داشبورد است. ازآنجایی‌که این سنسور اطلاعات حیاتی را برای تنظیم میزان هوای ورودی به موتور ارائه می‌دهد، هرگونه اختلال در عملکرد آن می‌تواند باعث ثبت کد خطا در ECU و دلیل روشن شدن چراغ چک باشد. در چنین شرایطی، بهترین راهکار مراجعه به نمایندگی خدمات خودرو یا یک تعمیرکار متخصص و استفاده از دستگاه دیاگ برای بررسی دقیق مشکل است.
خاموش شدن ناگهانی خودرو
خرابی سنسور دریچه گاز می‌تواند باعث خاموش شدن ناگهانی موتور به‌خصوص در سرعت‌های پایین شود. این مشکل زمانی رخ می‌دهد که ECU نتواند مقدار دقیق سوخت و هوا را برای حفظ عملکرد پایدار موتور تنظیم کند. این اتفاق ممکن است در هنگام کاهش سرعت، توقف پشت چراغ‌قرمز یا حتی زمان رانندگی با سرعت کم رخ دهد که می‌تواند خطرات ایمنی جدی را برای راننده و سرنشینان به همراه داشته باشد.
علائم خرابی در سنسور گاز پژو و ریو
در خودروهای برند پژو، مخصوصا پژو 405، معمولا نشانه‌های خرابی سنسور دریچه گاز با علائمی مانند: روشن شدن چراغ چک، اختلال در شتاب‌گیری، ریپ زدن موتور و گاز نخوردن آن پدیدار می‌شود.
برای خرابی سنسور گاز خودروی ریو نیز همین علائم صدق می‌کند.
علائم خرابی پولکی دریچه گاز خودرو
همانطور که گفته شد پولکی دریچه گاز یکی از قطعات مهم برای سوخت‌رسانی خودرو است که وظیفه آن کنترل میزان باز و بسته شدن دریچه گاز است و از این طریق اطلاعات لازم را به کامپیوتر خودرو می‌رساند و میزان پاشش سوخت به درون محفظه احتراق را تنظیم می‌کند. خراب شدن پولکی دریچه گاز می‌تواند در عملکرد موتور اختلال ایجاد کند و باعث افزایش مصرف سوخت خودرو شود.
برخی از علائم خرابی پولکی دریچه گاز:
در صورت مشاهده این علائم بهتر است نسبت به تعویض پولکی خودرو اقدام نمایید.
عوامل خرابی سنسور دریچه گاز
علائم خرابی سنسور دریچه گاز نشان می‌دهد که این قطعه (TPS) نقش حیاتی در عملکرد بهینه موتور دارد و عوامل مختلفی ممکن است باعث خرابی آن شوند. برخی از عوامل خرابی سنسور دریچه گاز شامل:
نفوذ آب به سنسور: امکان دارد در اثر شست‌وشوی موتور خودرو رخ دهد؛ بنابراین پس از شست‌وشو باید سوکت‌ها را به‌خوبی خشک کرد.
فشار بیش‌ازحد به موتور و افزایش ناگهانی دور موتور تا حد کات‌آف: می‌تواند به سنسور دریچه گاز آسیب رسانده و عمر مفید آن را کاهش دهد.
تجمع آلودگی و جرم در دریچه گاز: می‌تواند باعث باز ماندن پولکی و تغییر زاویه آن شود؛ بنابراین تمیز نگه‌داشتن این بخش اهمیت دارد.
نوسانات برق و اتصالی در سیم‌کشی خودرو: توصیه می‌شود بررسی دوره‌ای سیستم الکتریکی خودرو را انجام دهید.
شرایط نامساعد محیطی: مانند دمای بسیار بالا یا پایین و رطوبت زیاد که می‌تواند عمر مفید سنسور را کاهش داده و به خرابی آن منجر شود.
باتوجه به‌اینکه این سنسور یکی از اجزای کلیدی در کنترل عملکرد موتور خودرو است و وظیفه ارسال اطلاعات مربوط به زاویه دریچه گاز را به ECU بر عهده دارد، خرابی آن می‌تواند موجب کاهش قدرت پیشرانه، افزایش مصرف سوخت، بالا رفتن دور موتور، خاموش شدن ناگهانی خودرو و… شود.
برای کسب اطلاعات بیشتر گروه خودرویی کجور در‌خدمت شماست.
سوالات متداول
1- چگونه بفهمیم سنسور دریچه گاز خراب شده است؟
کاهش قدرت موتور، افزایش مصرف سوخت، مشکل در شتاب‌گیری و روشن شدن چراغ چک موتور از نشانه‌های خرابی هستند.
2- خرابی سنسور دریچه گاز چه تاثیری در خاموش شدن خودرو دارد؟
بله اگر سنسور اطلاعات نادرست به ECU بدهد، ممکن است خودرو به‌طور ناگهانی خاموش شود.
3- چه اقداماتی برای جلوگیری از خرابی سنسور دریچه گاز باید انجام داد؟
تمیز نگه‌داشتن دریچه گاز، جلوگیری از نوسانات برق و عدم گاز دادن ناگهانی می‌تواند از خرابی جلوگیری کند.
4- آیا خرابی سنسور دریچه گاز روی مصرف سوخت تأثیر دارد؟
بله اطلاعات نادرست این سنسور می‌تواند باعث تزریق سوخت اضافی و افزایش مصرف سوخت شود.
